Menu
Το Ωίδιο της Μηλιάς, που οφείλεται στον ασκομύκητα Podosphaera leucotricha, αντιπροσωπεύει έναν σημαντικό εχθρό του δέντρου και της καλλιέργειας. Όμως παρά το όνομα, δεν πρόκειται μόνο για μια από τις σοβαρότερες ασθένειες της Μηλιάς, αλλά και της Αχλαδιάς, της Κυδωνιάς, καθώς και της Ροδακινιάς – από τα πυρηνόκαρπα.
Μόλο που σπάνια θα προκαλέσει τον θάνατο του ξενιστή του, η μόνιμη παρουσία του συμβάλλει στην καταβολή του φυτού, στην μειωμένη ευρωστία του όπως και στην υπολογίσιμη μείωση της παραγωγικής του ικανότητας αλλά ακόμα και στην ποιοτική υποβάθμιση του παραγόμενου προϊόντος.
Ως εκ τούτου, ο πονοκέφαλος που προκαλεί στον καλλιεργητή, είναι λίγο ως πολύ, αναμενόμενος.
Η Εγγενής Καρποφορία του Podosphaera leucotricha
Το Ωίδιο της Μηλιάς κατατάσσεται στο Βασίλειο των Μυκήτων και στο Υποβασίλειο των Δικαρύων. Το πλήρες ταξινομικό σχήμα του μύκητα παρατίθεται αμέσως πιο κάτω.
● Domain: Eukaryota (Επικράτεια: Ευκάρυα)
● Kingdom: Fungi (Βασίλειο: Μύκητες)
● Subkingdom: Dikarya (Υποβασίλειο: Δικάρυα)
● Phylum: Ascomycota (Φύλο: Ασκομύκητες)
● Subphylum: Pezizomycotina (Υποφύλο: Πεζιζομυκοτίνα)
● Class: Leotiomycetes (Ομοταξία: Λεοτιομύκητες)
● Subclass: Leotiomycetidae (Υφομοταξία: Λεοτιομυκητίδες)
● Order: Erysiphales (Τάξη: Ερυσιφώδη)
● Family: Erysiphaceae (Οικογένεια: Ερυσιφοειδή)
● Genus: Podosphaera (Γένος: Ποδόσφαιρα)
● Species: P. leucotricha (Είδος: Λευκότριχα)
➤ Podosphaera leucotricha (Ellis & Everh.) E. S. Salmon, (1900)
● Τέλεια Μορφή: Podosphaera leucotricha (Ellis & Everh.) E. S. Salmon, (1900)
● Ατελής Μορφή: Oidium farinosum Cooke, (1887)
Ωίδιο της Μηλιάς
Ο Podosphaera leucotricha δεν γνωρίζει σύνορα. Με αυτή την έννοια είναι ένα κοσμοπολίτικο παθογόνο, το οποίο επιπροσθέτως χαρακτηρίζεται ως πολυκυκλικό, εξαιτίας των αλλεπάλληλων δευτερογενών μολύνσεων που επιφέρει, μέσω της αγενούς αναπαραγωγής του.
Πάνω στα προσβεβλημένα τμήματα των φυτών ζει μυζόντας την τροφή του από τα κύτταρα των ξενιστών. Μόλις αναπτυχθεί αρκετά, εμφανίζονται στο μυκήλιο οι εγγενείς καρποφορίες. Αυτές του οι βασικές βιολογικές λειτουργίες της αναπαραγωγής καθώς και ο τρόπος διαχείμασής του παρουσιάζονται συνοπτικά, αμέσως πιο κάτω.
Το Ωίδιο της Μηλιάς πολλαπλασιάζεται εγγενώς με τα ασκοσπόρια, τα οποία παράγονται κατά τα τέλη του καλοκαιριού με αρχές του φθινοπώρου. Τα σπόρια του μύκητα περιέχονται στους σακκοειδούς μορφής ασκούς, ενώ οι ασκοί φέρονται ανά ένας εντός της σύνθετης καρποφορίας που ονομάζεται κλειστοθήκιο (ή χασμοθήκιο). Τα κλειστοθήκια παρουσιάζονται ως διακριτά μαύρα στίγματα πάνω στο μυκήλιο.
Η αγενής αναπαραγωγή του Podosphaera leucotricha πραγματοποιείται με τα κονίδια. Τα κονίδια του μύκητα διασπείρονται με τον άνεμο (ξηροσπόρια) και μεταφέρονται σε άλλα τμήματα του δέντρου, από δέντρο σε δέντρο ή/και σε γειτονικούς οπωρώνες. Κατά την διάρκεια της αναπτυξιακής περιόδου, η αναπαραγωγή των κονιδίων είναι συνεχής μέχρι τους 30 oC, προκαλώντας αλλεπάλληλες δευτερογενείς μολύνσεις.
Η διαχείμαση του Ωιδίου της Μηλιάς γίνεται με τα κλειστοθήκια και με το μυκήλιο. Εντούτοις, οι πρωτογενείς μολύνσεις του μύκητα δεν οφείλονται στα κλειστοθήκια αλλά στο μυκήλιο. Το μυκήλιο ανευρίσκεται κυρίως στους οφθαλμούς, αλλά κάποιες φορές και στους βλαστούς ή κλαδίσκους, σε περιοχές με ήπιους χειμώνες.
Το μυκήλιο σταδιακά καταστρέφεται όταν επικρατούν χαμηλές θερμοκρασίες από τους -11 oC και κάτω, ενώ οι προσβεβλημένοι οφθαλμοί καταστρέφονται σε εξαιρετικά χαμηλές χειμωνιάτικες θερμοκρασίες, που κυμαίνονται μεταξύ -20 με -23 oC.
Ωστόσο ακόμα και κάτω από τους -27 oC, ένα πολύ μικρό ποσοστό του παθογόνου, μπορεί να επιζήσει πάνω στα προσβεβλημένα φυτά.
Ωίδιο της Μηλιάς
Το μυκήλιο του Podosphaera leucotricha είναι λευκού χρώματος και σχηματίζεται από διακλαδισμένες μυκηλιακές υφές, ευθείες ή καμπυλωμένες, διαμέτρου 4 έως 6 μm. Οι μυζητήρες του μυκηλίου έχουν σχήμα θηλής.
Οι κονιδιοφόροι παράγονται στα άκρα των μυκηλιακών υφών. Είναι όρθιοι και τα κύτταρα της βάσης έχουν κυλινδρικό σχήμα. Οι διαστάσεις των κονιδιοφόρων κυμαίνονται ως προς το μήκος μεταξύ 41 και 185 μm και ως προς την διάμετρο μεταξύ 9 με 12,5 μm.
Τα κονίδια στο Ωίδιο της Μηλιάς είναι μονοκύτταρα, άχρωμα και υαλώδη. Φέρονται ως αλυσίδα πάνω στους κονιδιοφόρους, η οποία αποτελείται από 2 έως 6 κονίδια. Έχουν σχήμα πεπλατυσμένο ελλειψοειδές έως ελαφρώς ωοειδές, με διαστάσεις 20 έως 38 μm μήκος και 11 έως 20 μm διάμετρο.
Τα κλειστοθήκια είναι μαύρου χρώματος, διαμέτρου 75 έως 100 μm. Εντός τους σχηματίζεται οι ασκοί, των οποίων οι διαστάσεις κυμαίνονται ως προς το μήκος μεταξύ 55 έως 70 μm και ως προς την διάμετρο μεταξύ 45 έως 50 μm. Οι ασκοί περιέχουν 8 σπόρια, μήκους 20 έως 36 μm και διαμέτρου 12 έως 15 μm ο καθένας.
Ωίδιο της Μηλιάς
Το Ωίδιο της Μηλιάς εκδηλώνεται την άνοιξη. Οι πρωτογενείς μολύνσεις ξεκινούν με το άνοιγμα των οφθαλμών του δέντρου και την επαναδραστηριοποίηση του μύκητα. Τα οφθαλμικά λέπια δεν προστατεύουν πλέον επαρκώς την νέα βλάστηση και ο μύκητας εξαπλώνεται στα εκπτυσσόμενα όργανα.
Κατάλληλες συνθήκες για την ανάπτυξη του παθογόνου είναι όταν η θερμοκρασία βρίσκεται μεταξύ 10 και 30 oC, ενώ η σχετική υγρασία είναι υψηλή. Ωστόσο αποφασιστικός παράγοντας για την εξέλιξη της ασθένειας δεν είναι τόσο η σχετική υγρασία όσο οι θερμοκρασίες. Μάλιστα η διαβροχή των φύλλων λειτουργεί ανασταλτικά για την βλάστηση των κονιδίων και την ανάπτυξη της ασθένειας.
Και σε αυτό το σημείο, το Ωίδιο της Μηλιάς διαφέρει εντελώς από τις περισσότερες μυκητολογικές ασθένειες που προσβάλλουν τους καρπούς και το φύλλωμα των οπωροφόρων.
Ως προς τις θερμοκρασίες, ευνοϊκές για την βλάστηση των κονιδίων, είναι εκείνες που κυμαίνονται μεταξύ 10 και 25 oC, ενώ το άριστο εύρος τους βρίσκεται μεταξύ 19 με 22 oC.
Κάτω από ιδανικές συνθήκες, τα συμπτώματα της ασθένειας γίνονται ορατά διά γυμνού οφθαλμού, μέσα σε 48 ώρες.
Ωίδιο της Μηλιάς
Το Ωίδιο της Μηλιάς προσβάλλει σχεδόν όλα τα υπέργεια μέρη και όργανα των ευπαθών φυτών. Αν και σπάνια επέρχεται η ολοσχερής καταστροφή των, εντούτοις η ζημιά που προκαλεί είναι πολλές φορές μεγάλη.
Οι προσβεβλημένοι οφθαλμοί παρουσιάζουν βραδεία έκπτυξη. Κάποιες φορές μάλιστα, όταν η ασθένεια εκδηλώνεται με ιδιαίτερη ένταση, μπορεί να νεκρωθούν.
Στα άνθη παρατηρείται ξήρανση τμημάτων ή και ολόκληρου του λουλουδιού. Επακόλουθο της ξήρανσης είναι η ανθόρροια.
Το Ωίδιο της Μηλιάς προσβάλλει τα φύλλα συνήθως πρώτα από την κάτω επιφάνεια. Αρχικά εμφανίζονται μικρές, λευκού χρώματος κηλίδες με ασαφή όρια, που συχνά σκεπάζονται από τις αλευρώδους υφής εξανθίσεις του φυτοπαθογόνου μύκητα. Οι κηλίδες σταδιακά εξαπλώνονται, καλύπτοντας πλήρως την κάτω επιφάνεια και εν συνεχεία και την άνω.
Συνέπεια αυτού του γεγονότος είναι η απώλεια της ελαστικότητας των φύλλων, η πολυστιγμάτωσή τους και η κυματοειδής όψη τους, κι ακόμα το καρούλιασμα και κάποιες φορές και η ανόρθωσή τους.
Σε συνθήκες έντασης της προσβολής, παρατηρείται ξήρανση των φύλλων που συνοδεύεται από πρόωρη φυλλόπτωση.
Παρόλα αυτά, τα φύλλα παρουσιάζονται ευάλωτα απέναντι στο Ωίδιο της Μηλιάς, μέχρι τρεις εβδομάδες από την έκπτυξή τους. Μετά από αυτό το χρονικό διάστημα, ο μύκητας δεν μπορεί να τα προσβάλλει.
Ότι συμβαίνει με τα φύλλα το ίδιο γίνεται και με τους βλαστούς: ο Podosphaera leucotricha προσβάλλει κυρίως τους νέους και τρυφερούς. Η επιφάνεια των νεαρών βλαστών καλύπτεται από τις αλευρώδους υφής εξανθίσεις του μύκητα και γίνονται καχεκτικοί. Ακόμα εμφανίζονται παραμορφωμένοι και συνήθως η κορυφή τους ξηραίνεται.
Το Ωίδιο της Μηλιάς σπάνια εμφανίζεται στους καρπούς. Και όταν συμβεί κάτι τέτοιο, αφορά και εδώ τους νεότερους από αυτούς. Οι προσβεβλημένοι καρποί παρουσιάζουν χαρακτηριστική δερμάτωση της επιδερμίδας. Η δερμάτωση οφείλεται στην νέκρωση των κυττάρων στα σημεία προσβολής, δείγμα και της νέκρωσης του μυκηλίου του μύκητα. Οι καρποί έχουν διχτυωτή εμφάνιση, πράγμα που συνεπάγεται την σοβαρή μείωση της εμπορικής τους αξίας.
Ωίδιο της Μηλιάς
Το Ωίδιο της Μηλιάς μπορεί να αντιμετωπισθεί με διάφορους τρόπους και μέσα, τόσο προληπτικά όσο και κατασταλτικά.
Η προληπτική αντιμετώπιση αναφέρεται στην επιλογή εκείνων των ποικιλιών – ειδικά της Μηλιάς – οι οποίες παρουσιάζουν ανθεκτικότητα ή πλήρη ανοσία στον φυτοπαθογόνο μύκητα. Αμέσως πιο κάτω καταγράφονται ενδεικτικά ορισμένες από αυτές.
Τα καλλιεργητικά μέτρα για την καταπολέμηση του Ωιδίου της Μηλιάς περιλαμβάνουν:
Το ψέκασμα των δέντρων της Μηλιάς με γαλακτώματα άνυδρης λιπαρής ουσίας γάλακτος και σογιέλαιου, έχει δώσει σχετικά ικανοποιητικά αποτελέσματα.
Ενδεικτικά αναφέρονται ορισμένες δραστικές ουσίες, που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την βιολογική καταπολέμηση του Ωιδίου της Μηλιάς, με μέτρια ωστόσο αποτελέσματα – εξαιρουμένου του Θειαφιού. Οι δραστικές αυτές είναι:
Το Ωίδιο της Μηλιάς αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά με την χρήση σκευασμάτων την περίοδο του χειμώνα και της ανοίξεως.
Την άνοιξη πραγματοποιούνται τρεις επεμβάσεις:
Μερικές από τις μυκητοκτόνες δραστικές ουσίες που χρησιμοποιούνται για την καταπολέμηση του Ωιδίου της Μηλιάς είναι:
Η αναφορά στις δραστικές ουσίες που μπορούν να χρησιμοποιηθούν ενάντια στο Ωίδιο της Μηλιάς, γίνεται για καθαρά πληροφοριακούς λόγους. Σε καμιά περίπτωση δεν υπονοείται ή ενθαρρύνεται η χρήση τους χωρίς την έγκριση του τοπικού γεωπόνου.
Ωίδιο της Μηλιάς
Το Ωίδιο της Μηλιάς προσβάλλει ευάριθμα φυτά, τόσο καρποφόρα όσο και καλλωπιστικά. Αμέσως παρακάτω καταγράφονται οι σημαντικότεροι ξενιστές αυτού του φυτοπαθογόνου μύκητα.
Ωίδιο της Μηλιάς
Θα ήτανε πολύ πιο εύκολο να αναφερθεί κανείς στις χώρες όπου δεν υπάρχει το Ωίδιο της Μηλιάς παρά το αντίθετο. Και μάλιστα θα ήταν απείρως ευκολότερο εάν σημείωνε εξαρχής ό,τι ο Podosphaera leucotricha απουσιάζει μόνο από τους Πόλους.
… Άντε και από την Σαχάρα.
Ενότητα
Τις Παραπομπές ενός ακόμα εμβριθέστατου άρθρου της ‘Καλλιέργειας’, όπως αυτό για το Ωίδιο της Μηλιάς, παρουσιάζουν οι Faran Ensemble με το Wind.
Podosphaera leucotricha (Ellis & Everhart) Salmon, 1900: The Encyclopedia of Life (EOL)
Ἐν Χορδαῖς καὶ Όργάνῳ
Οι Faran Ensemble από το Ισραήλ στέλνουν ολίγο μουσικό άνεμο: ‘Wind’
Κοινοποίηση
Η χρήση του υλικού, όπου δεν αναφέρονται ή υπονοούνται δικαιώματα τρίτων (όπως π.χ. των φωτογραφιών ή των οπτικοακουστικών αρχείων – με την εξαίρεση βέβαια όσων ανήκουν στην «Καλλιέργεια»), είναι απολύτως ελεύθερη. Η διάδοση του, ενδεχομένως, χρήσιμη.
Σ υμβουλές αλλά και προτροπές, παρατηρήσεις αλλά και προτάσεις είναι, σε γενικές γραμμές, ευπρόσδεκτες. Το εάν θα γίνουν και αποδεκτές είναι, σε γενικές γραμμές, μιά άλλη ιστορία.
Η επιθυμία του περιηγητή του ιστοτόπου για ενίσχυση των άμισθων συντελεστών του είναι αναφαίρετο δικαίωμα του. Παρέχοντάς του το κουμπί της δωρεάς, τον βοηθούμε να το ασκήσει.