Menu
Με το άρθρο Κλιματικές & Εδαφικές Απαιτήσεις της Ροδιάς, εγκαινιάζεται μια νέα σειρά οδηγού καλλιέργειας από την ‘Καλλιέργεια’.
Η σειρά αποβλέπει στην πληροφόρηση του επαγγελματία παραγωγού Ροδιών γύρω από τα προαπαιτούμενα και τις ορθές πρακτικές καλλιέργειας του καρποφόρου, που σκοπό έχουν να τον βοηθήσουν πάνω στις αποφάσεις που πρέπει να πάρει και στους χειρισμούς που πρέπει να προβεί σχετικά με την αποτελεσματική διαχείριση του Ροδεώνα.
Επίσης αποβλέπει στην σφαιρική (και όχι τετράγωνη) πληροφόρηση του υποψήφιου καλλιεργητή Ροδιάς σχετικά με το εάν, σε έναν δεδομένο τόπο και με τις εκεί επικρατούσες συνθήκες, αξίζει να μπεί στην ομολογουμένως εξαιρετικά ενδιαφέρουσα περιπέτεια της καλλιέργειας ετούτου του ιδιαίτερου καρποφόρου. Διότι πράγματι η Ροδιά είναι ένα φυτό ιδιαίτερο, με πολλές και αξιοσημείωτες ιδιομορφίες ακόμα και ως γνωστικό αντικείμενο.
Χωρίς να ειπεισέλθουμε σε λεπτομέρειες σε αυτό το εισαγωγικό σημείωμα, θα αναφέρουμε μονάχα ό,τι: αν και πρόκειται κατά πάσαν πιθανότητα για το πρώτο εξημερωμένο από τον άνθρωπο καρποφόρο, οι επιστημονικές εργασίες και η γεωργική έρευνα σχετικά με την Ροδιά είναι, επίσης αξιοσημείωτα, ελάχιστες.
Οπότε, δεν θα απέχει ίσως πολύ από την πραγματικότητα, εάν στην θέση του όρου επιστημονική βιβλιογραφία τεκμηρίωσης συστάσεων σχετικών με την καλλιέργεια της Ροδιάς χρησιμοποιούσουμε τον όρο ανεκδοτολογική τεκμηρίωση.
Η ανεκδοτολογική τεκμηρίωση εξηγεί και τις πολλές αντιφάσεις και τις διαμετρικά αντίθετες απόψεις και συστάσεις συγγραφέων και ερευνητών γύρω από επί μέρους θέματα σχετικά με αυτό το γνωστικό αντικείμενο.
Αλλά περισσότερα πάνω σε αυτό το ζήτημα θα ειπωθούν στην πορεία.
Οι Ροδιές αναπτύσσονται σχεδόν σε κάθε εδαφικό τύπο που διαθέτει άριστη αποστράγγιση.
Η Ροδιά ή Ροιά (Punica granatum L.) ανήκει στα ελάχιστα καρποφόρα που μπορούν να καλλιεργηθούν σε περιοχές που άλλα παραγωγικά δέντρα αναπτύσσονται δύσκολα ή οι εκεί επικρατούσες συνθήκες είναι απαγορευτικές για την καλλιέργειά τους.
Και αν και είναι φυτό το οποίο αναπτύσσεται κυρίως στο Μεσογειακού τύπου κλίμα της ευκράτου ζώνης, που το χαρακτηρίζουν οι ήπιοι χειμώνες και τα ζεστά και ξηρά καλοκαίρια, ωστόσο καθώς είναι εξαιρετικά προσαρμοστικό, μπορεί να καλλιεργηθεί και καλλιεργείται με επιτυχία τόσο σε υποτροπικές κλιματικά περιοχές όσο ακόμα και σε ημιερημικές τροπικές και άνυδρες.
Από τους κλιματικούς παράγοντες, η ηλιοφάνεια, η θερμοκρασία, η ατμοσφαιρική υγρασία και οι βροχοπτώσεις βρίσκονται μεταξύ των κρίσιμων επινευστικών η αποτρεπτικών στοιχείων που λαμβάνονται υπόψιν για την επαγγελματική εγκατάσταση η μη των φυτειών Ροδιάς.
Για όλους αυτούς καθώς και για άλλους κλιματικούς παράγοντες γίνεται αναφορά αμέσως παρακάτω.
Κλιματικές & Εδαφικές Απαιτήσεις της Ροδιάς
Σε σχέση με τις θερμοκρασίες, η Ροδιά παρουσιάζει εξαιρετική αντοχή σε ένα μεγάλο εύρος τιμών, κυρίως βέβαια ως προς τα θερμοκρασιακά μέγιστα.
Αντεπεξέρχεται χωρίς προβλήματα θερμοκρασίες που συχνά ξεπερνούν τους 38 με 40 0C, ενώ αντέχει μέχρι και τους 48 0C – τιμή που εμφανίζεται πολλάκις για παράδειγμα στην Σαουδική Αραβία, η οποία αποτελεί έναν από τους τόπους καλλιέργειας του φυτού.
Ως προς τις ελάχιστες τιμές, για τις περισσότερες εμπορικές ποικιλίες Ροδιάς δεν συνιστάται η φύτευσή τους σε εκείνες τις περιοχές που τον χειμώνα η θερμοκρασία πέφτει κάτω από τους -10 0C.
Εξαίρεση αποτελούν οι ελάχιστες σκληραγωγημένες στο ψύχος ποικιλίες, όπως η Punica granatum ‘Kazake’ και η P. granatum ‘Salavatsky’ που καλλιεργούνται χωρίς προβλήματα μέχρι το θερμοκρασιακό όριο των -12 με -12,5 0C.
Ευνοϊκές θερμοκρασίες για την επαγγελματική φύτευση και καλλιέργεια της Ροδιάς είναι αυτές που κυμαίνονται μεταξύ 5 και 38 °C, ενώ το άριστο θερμοκρασιακά εύρος βρίσκεται μεταξύ των 23 και 32 °C.
Υπάρχουν πολλές αναφορές σχετικά με τις αναγκαίες ώρες ψύχους της Ροδιάς (έκθεση των καρποφόρων σε θερμοκρασίες κάτω από τους 7 °C) που ξεκινούν από τις 100 και φτάνουν μέχρι και τις 400.
Παρ’ όλα αυτά ετούτες οι συστάσεις ως επί το πλείστον δεν έχουν επαρκή επιστημονική τεκμηρίωση, καθώς οι περισσότερες ποικιλίες Ροδιάς δεν χρειάζονται κατ’ ανάγκην ώρες ψύχους.
Πολλές ποικιλίες του φυτού που καλλιεργούνται σε ημιτροπικές περιοχές, όπως στην δυτική πλευρά της κεντρικής Ινδίας, δεν εκτίθενται σε θερμοκρασίες ψύχους ή και παγετού, και μολαταύτα είναι εξαιρετικά παραγωγικές, όντας ορισμένες εξ αυτών και αειθαλείς.
Εξαίρεση και εδώ αποτελούν μερικές από τις πλέον ανθεκτικές στις χαμηλές θερμοκρασίες ποικιλίες του είδους, οι οποίες πράγματι, για να έχουνε κανονική καρποφορία απαιτούν κάποιες ώρες έκθεσης στο ψύχος.
Η αντοχή των διαφόρων εμπορικών και μη ποικιλιών της Ροδιάς στις χαμηλές θερμοκρασίες, σχετίζεται τόσο με τυπικό μέγεθος του φυτού της εκάστοτε ποικιλίας όσο και με την σκληρότητα η μη των καρπιδίων.
Έτσι η ανθεκτικότητα ακολουθεί το σχήμα νάνες ποικιλίες < ποικιλίες με μαλακά καρπίδια < ποικιλίες με σκληρά καρπίδια.
Σύμφωνα με τα ανωτέρω αναφέρεται πως, οι νάνες ποικιλίες της Ροδιάς έχουν θερμοκρασιακό κατώτατο όριο αντοχής, δηλαδή επιβίωσης των δέντρων, τους -7 °C, οι ποικιλίες με μαλακά σπέρματα (καρπίδια) τους -11 με -12 °C, ενώ εκείνες με τα σκληρά σπέρματα τους -16 με -17 °C, όντας οι πλέον ανθεκτικές.
Όμως σε αυτές τις ακραίες θερμοκρασίες, αν και τα δέντρα δεν νεκρώνονται, η παραγωγή ζημιώνεται σημαντικά.
Κλιματικές & Εδαφικές Απαιτήσεις της Ροδιάς
Οι Ροδιές, ανήκοντας στα καρποφόρα των υποτροπικών περιοχών και των θερμών γενικότερα κλιμάτων, είναι εξαιρετικά ευαίσθητες στον παγετό, ιδίως όταν δεν έχουν εισέλθει στην φάση του ληθάργου.
Οι φθινοπωρινοί όπως και ανοιξιάτικοι παγετοί είναι ιδιαίτερα επικίνδυνοι, αφού μπορούν να ζημιώσουν όχι μόνο την παραγωγή των δέντρων αλλά και αυτό το ίδιο το φυτικό κεφάλαιο.
Συνεπώς η επαγγελματική εγκατάσταση φυτειών Ροδιάς θα πρέπει να αποφεύγεται σε εκείνες τις περιοχές που παρουσιάζουν συχνότατα φθινοπωρινούς και ανοιξιάτικους παγετούς.
Από παρατηρήσεις που έγιναν στην πολιτεία της Καλιφόρνιας, αναδεικνύεται η σημασία της αποφυγής φύτευσης επαγγελματικών φυτειών Ροδιάς σε παγετόπληκτες περιοχές:
Κλιματικές & Εδαφικές Απαιτήσεις της Ροδιάς
Για την επαγγελματική φύτευση Ροδεώνων, η επιλογή της κατάλληλης κλιματικά περιοχής ως προς τις βροχοπτώσεις, σχετίζεται τόσο με το μέσο ετήσιο ύψος βροχής όσο και με την κατανομή των βροχοπτώσεων μέσα στο έτος.
Γενικά συστήνεται η φύτευση της Ροδιάς να πραγματοποιείται σε όσες περιοχές παρουσιάζουν μέση ετήσια βροχόπτωση που κυμαίνεται μεταξύ 180 και 1000 mm, με προτιμότερες εκείνες που δέχονται ύψη βροχής μεταξύ 500 και 800 mm.
Αντιθέτως δεν συστήνεται η φύτευσή της Ροδιάς εκεί όπου η μέση ετήσια βροχόπτωση ξεπερνά τα 1000 mm, ιδίως όταν μεγάλο ποσοστό εξ αυτών πέφτει τους καλοκαιρινούς ή/και φθινοπωρινούς μήνες.
Όταν συμβαίνει κάτι τέτοιο, παρουσιάζονται προσβολές από εχθρούς και ασθένειες, τόσο στα ίδια τα δέντρα όσο και στους καρπούς. Σε αυτές τις συνθήκες η αντιμετώπιση εχθρών και ασθενειών καθίσταται δύσκολη και οικονομικά ασύμφορη.
Αλλά ακόμα και εάν τύχει και δεν εκδηλωθούν ασθένειες, τα Ρόδια γίνονται μαλακά με συνέπεια την οικονομική ζημία του παραγωγού.
Ενώ υπάρχει μια γενικότερη βιβλιογραφικά συμφωνία σχετικά με το ευνοϊκό κατώτερο όριο μέσων ετησίων υψών βροχής στα 180+ mm, εμφανίζεται η πολύ διαδεδομένη Ιρανική ποικιλία Ροδιάς Malas Yazdi να καλλιεργείται με επιτυχία σε περιοχές με μέση ετήσια βροχόπτωση τα 59,2 mm.
Κλιματικές & Εδαφικές Απαιτήσεις της Ροδιάς
Η Ροδιά είναι φυτό εξαιρετικά ανθεκτικό στην ξηρασία και η καλλιέργειά της ευνοείται ακόμα και σε ημιερημικούς τύπους κλίματος.
Βέβαια για την επαγγελματική εγκατάσταση φυτειών Ροδιάς, είναι απαραίτητη η ύπαρξη αρδευτικού συστήματος, ωστόσο αυτό δεν αναιρεί την αντοχή του δέντρου στις ξηροθερμικές συνθήκες.
Παρ’ όλα αυτά η έλλειψη νερού, ιδίως κατά την φάση της ανθοφορίας οδηγεί σε έντονη ανθόπτωση και μειωμένη παραγωγή.
Κλιματικές & Εδαφικές Απαιτήσεις της Ροδιάς
Τα υψηλά επίπεδα ατμοσφαιρικής υγρασίας αποτελούν ανασταλτικό παράγοντα για την εγκατάσταση επαγγελματικής φυτείας Ροδιάς.
Ωστόσο και σε αυτήν την περίπτωση έχει μεγάλη σημασία, το εάν η υψηλή ατμοσφαιρική υγρασία είναι μόνιμο χαρακτηριστικό μιας περιοχής ή το φαινόμενο παρουσιάζεται με εξάρσεις και μειώσεις μέσα στο έτος.
Έτσι, η υψηλή ατμοσφαιρική υγρασία την περίοδο της ανθοφορίας έχει ως αποτέλεσμα την μη γονιμοποίηση των ανθέων και συνεπώς την αποτυχία σχηματισμού καρπών.
Από την άλλη, εάν την άνοιξη η ατμοσφαιρική υγρασία παραμένει σε χαμηλά, ανεκτά επίπεδα, τότε σχηματίζονται καρποί, ακόμα και στην περίπτωση που το ακόλουθο καλοκαίρι η υγρασία ανέλθει σε υψηλότερα ή και υψηλά επίπεδα.
Οπωσδήποτε όμως το φθινόπωρο, κατά την φάση ωρίμανσης των Ροδιών, η υψηλή ατμοσφαιρική υγρασία επιφέρει σημαντική οικονομική ζημία, διότι οδηγεί στο σχίσιμο των καρπών.
Συνεπώς τέτοιες περιοχές θα πρέπει να αποφεύγονται για την εγκατάσταση νέων Ροδεώνων, όπως και εκείνες όπου επικρατούν με μεγάλη συχνότητα μέσα στο έτος ομίχλες.
Κλιματικές & Εδαφικές Απαιτήσεις της Ροδιάς
Η Ροδιά δεν αντέχει τους ψυχρούς ανέμους μέτριας και μεγάλης έντασης. Λόγω αυτής της ευαισθησία της, περιοχές συχνά ανεμόπληκτες ή ακόμα και εκείνες όπου επικρατούν με μεγάλη συχνότητα μέτριας και μεγάλης έντασης ψυχροί άνεμοι θα πρέπει να αποφεύγονται για την φύτευσή της.
Εναλλακτικά, θα πρέπει να λαμβάνεται πρόνοια για την προστασία της, είτε με την δημιουργία ανεμοφρακτών, είτε με την φύτευσή της σε προφυλαγμένες θέσεις.
Αντίθετα δεν έχει πρόβλημα με τους ζεστούς ξηρούς ανέμους σε συνδυασμό μάλιστα με υψηλότατες θερμοκρασίες της τάξης των 45 με 48 °C, μόνο που σε αυτήν την περίπτωση, εφόσον ανθοφορεί, καίγονται τα πέταλα των λουλουδιών της.
Κλιματικές & Εδαφικές Απαιτήσεις της Ροδιάς
Η Ροδιά είναι φωτόφιλο είδος και ως εκ τούτου ευδοκιμεί σε περιοχές και θέσεις πλήρους έκθεσης στον ήλιο. Η άφθονη ηλιοφάνεια σε συνδυασμό μάλιστα με το ξηρό κλίμα ευνοούν την παραγωγή υψηλής ποιότητας Ροδιών.
Και αυτό συμβαίνει, διότι η έκθεση των δέντρων της Ροδιάς στο άπλετο ηλιακό φως, επιτρέπει στους καρπούς να αναπτύξουν πλήρως τα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά τους και ευνοεί την απόκτηση του κανονικού χρώματος της εκάστοτε ποικιλίας.
Λέγοντας θέσεις πλήρους έκθεσης στον ήλιο, εννοείται η άμεση πρόσληψη του ηλιακού φωτός από το φυτό για τουλάχιστον 6 έως 8 ώρες την ημέρα.
Στην αντίθετη περίπτωση, όταν δηλαδή η Ροδιά δέχεται το άμεσο ηλιακό φως για λιγότερο από 6 ώρες, σχηματίζει επιμήκεις και λεπτούς βλαστούς και παράλληλα δένει ελάχιστους και μάλλον κακής ανάπτυξης καρπούς.
Κλιματικές & Εδαφικές Απαιτήσεις της Ροδιάς
Η Ροδιά δείχνει να έχει ελάχιστες απαιτήσεις ως προς τον τύπο του εδάφους που είναι κατάλληλος για την καλλιέργειά της. Από τα αμμώδη μέχρι και τα πετρώδη – χαλικώδη, και από τα σχετικά ρηχά μέχρι τα βαθιά, συμπεριλαμβανομένων και όλων των ενδιάμεσων τύπων, μπορεί να καλλιεργηθεί με ικανοποιητικά ή πολύ ικανοποιητικά αποτελέσματα.
Επίσης, ούτε η αντίδραση του εδαφικού διαλύματος, φαίνεται πως είναι ανασταλτικός παράγοντας για την εγκατάστασή της, όπως ούτε και η παρουσία ενεργού ασβεστίου, αφού η Ροδιά αναπτύσσεται κανονικά ακόμα και όταν η περιεκτικότητα αυτού στο έδαφος κυμαίνεται μεταξύ 12 και 15%.
Για όλους αυτούς καθώς και για άλλους εδαφικούς παράγοντες γίνεται λεπτομερής αναφορά αμέσως παρακάτω.
Κλιματικές & Εδαφικές Απαιτήσεις της Ροδιάς
Η Ροδιά προσαρμόζεται και αναπτύσσεται σχεδόν σε όλους τους εδαφικούς τύπους, ανεξαρτήτως σύστασης και υφής, υπό τον όρο ό,τι δεν νεροκρατούν.
Φυσικά για κάθε διαφορετικό εδαφικό τύπο πρέπει να ακολουθείται και η κατάλληλη καλλιεργητική τακτική προκειμένου ο Ροδεώνας να είναι παραγωγικός. Έτσι για παράδειγμα, στα ελαφρά αμμώδη εδάφη οι Ροδιές, θα πρέπει να υποστηρίζονται με άρδευση και ενισχυμένη λίπανση.
Ωστόσο το ευνοϊκότερο έδαφος για την εγκατάσταση επαγγελματικού Ροδεώνα είναι το πλούσιο σε οργανική ουσία αλλουβιακό (προσχωματικό) αμμοαργιλώδες, το οποίο διαθέτει άριστη αποστράγγιση.
Το βάθος του πρέπει να είναι κατ’ ελάχιστον 60 cm, αλλά τα καλύτερα αποτελέσματα παρατηρούνται σε εδάφη μεγάλου βάθους, από 1,50 m και πάνω.
Κλιματικές & Εδαφικές Απαιτήσεις της Ροδιάς
Η Ροδιά είναι φυτό που δεν αντιμετωπίζει κανένα πρόβλημα από την παρατεταμένη ξηρασία, εφόσον εγκατασταθεί, δηλαδή μετά τον 3ο χρόνο από την φύτευσή της.
Εντούτοις η σταθερή περιεκτικότητα του εδάφους σε υγρασία – κάποιες φορές ακόμα και σε υψηλά ποσοστά – συμβάλλει στην μέγιστη παραγωγικότητα του Ροδεώνα και αποτρέπει το σκάσιμο των καρπών.
Κλιματικές & Εδαφικές Απαιτήσεις της Ροδιάς
Η Ροδιά μπορεί να φυτευθεί και να δώσει κανονική παραγωγή ακόμα και σε αλατούχα εδάφη, των οποίων η ηλεκτρική αγωγιμότητα (EC) φτάνει μέχρι και τα 6 dS/m.
Με άλλα λόγια θα μπορουσε να ειπωθεί πως το φυτό παρουσιάζει υψηλή αντοχή στην εδαφική αλατότητα (Melgarejo, 2003).
Σύμφωνα με ορισμένους συγγραφείς η Ροδιά χαρακτηρίζεται ως γλυκόφυτο (glycophyte), και ως εκ τούτου μπορεί να ανεχθεί μόνο εδάφη με πολύ χαμηλή τιμή αλατότητας.
Αλλά ακόμα και σε αυτά τα εδάφη, σύμφωνα πάντα με τους ίδιους συγγραφείς, το φυτό παράγει ελάχιστους καρπούς, οπότε η καλλιέργειά του κρίνεται ασύμφορη.
Κλιματικές & Εδαφικές Απαιτήσεις της Ροδιάς
Ως προς το κατάλληλο pH του εδαφικού υδατικού διαλύματος που συμβάλλει στην κανονική ανάπτυξη της Ροδιάς, η συντακτική ομάδα της ‘Καλλιέργειας’ παραθέτει τα παρακάτω, σταχυολογημένα από διάφορες βιβλιογραφικές πηγές:
Από τα ανωτέρω γίνεται κάτι περισσότερο από φανερό πως το κατάλληλο pH για την καλλιέργεια της Ροδιάς βρίσκεται με τις κατάλληλες ζαριές στον κατάλληλο χώρο, ενώ το άριστο βρίσκεται με την επίσκεψη σε έναν εξίσου άριστο επαγγελματία Μέντιουμ – Αστρολόγο (με κληρονομικό χάρισμα).
Κλιματικές & Εδαφικές Απαιτήσεις της Ροδιάς
Μια πειραματική εργασία που πραγματοποιήθηκε σε συνθήκες αγρού στην Ινδία και αφορούσε την ποικιλία Ροδιάς Bhagwa (Punica granatum cv. Bhagwa) σε ρηχά σκελετικού τύπου εδάφη (πετρολιθικά – lithosols κατά FAO), και σε τραπεζοειδούς σχήματος λάκκους φύτευσης, έδειξε πως:
Κλιματικές & Εδαφικές Απαιτήσεις της Ροδιάς
Τις Παραπομπές του πρώτου άρθρου της σειράς της αφιερωμένης στην καλλιέργεια της Ροδιάς, υπερηφάνως και στεντορείως παρουσιάζουν οι Χειμερινοί Κολυμβητές με το τραγούδι τους Η Τρελή Ροδιά, πάνω σε ποίηση του Οδυσσέα Ελύτη.
Ενότητα
Κοινοποίηση
Η χρήση του υλικού, όπου δεν αναφέρονται ή υπονοούνται δικαιώματα τρίτων (όπως π.χ. των φωτογραφιών ή των οπτικοακουστικών αρχείων – με την εξαίρεση βέβαια όσων ανήκουν στην «Καλλιέργεια»), είναι απολύτως ελεύθερη. Η διάδοση του, ενδεχομένως, χρήσιμη.
Σ υμβουλές αλλά και προτροπές, παρατηρήσεις αλλά και προτάσεις είναι, σε γενικές γραμμές, ευπρόσδεκτες. Το εάν θα γίνουν και αποδεκτές είναι, σε γενικές γραμμές, μιά άλλη ιστορία.
Η επιθυμία του περιηγητή του ιστοτόπου για ενίσχυση των άμισθων συντελεστών του είναι αναφαίρετο δικαίωμα του. Παρέχοντάς του το κουμπί της δωρεάς, τον βοηθούμε να το ασκήσει.